Son yıllarda artan organik tarım çalışmalarıyla organik bitki besinleri kullanımı da paralel olarak artmaktadır. Bu besinlerin bitkilere yararları, içerikleri, avantajları ya da dezavantajları gibi konuları araştıran üreticiler organik bitki besinini tercih etmek konusunda aydınlanmaya ihtiyaç duyar.
Bu yazıda organik bitki besinlerinin tanımı, içeriği, kimyasal gübrelerden farkları, sağladığı faydalar, kullanım şekilleri, türleri ve fiyatları hakkında bilgi verilecektir.
Bitkilerin büyüyüp gelişmesi, verim kazanması için organik bitki besinlerine ihtiyaçları vardır. Besin, bir canlının gelişiminde alması gereken gıdalardır. Organik besinler ise bitki ve hayvan kalıntılarından oluşan, karbon içeren besinlerdir. İnorganik besinlere göre daha doğal yollardan oluştukları için tercih edilir.
Organik bitki besinleri, bitkilerin yetiştirilmesinde ve gelişiminde kullanılan canlı ve hayvan artıklarından oluşan besleyici gıdalardır. Organik bitki besinleri de kimyasal içerir ancak bu durum inorganik besinlere oranla daha azdır. Fosfor, potasyum, sülfür ve nitrojen elementleri organik besinlerin içeriğinde bulunur.
Doğada kendiliğinden oluşan kalıntıların toprağa işlemesiyle bitkilerin doğrudan bu besinlerden beslenmeleri mümkün olur. Organik bitki besinleri toz halde ya da katı halde ve sıvı halde bulunabilir.
Katı halde bulunan bir bitki kökü, sıvı hale getirilmiş solucan gübresi ya da hayvan kalıntılarının toz halde öğütülerek besin haline getirilmesi organik bitki besinlerine örnek gösterilebilir. Bunlar gibi farklı içeriği sahip fayda sağlayıcı yönüyle kimyasal besinlerden ayrılan birçok organik bitki besini çeşidi vardır.
Organik Bitki Besinleri Ne işe Yarar?
Bitkilerin doğrudan toprağa dikilmesi ya da ekilmesi ile yetişmesi ve meyve vermesi beklenemez. Nasıl ki her canlının büyümesi için gıda almaya ihtiyacı vardır, bitkiler de canlı oldukları için birtakım besinlere ihtiyaç duyarlar. Eğer gerekli besinleri alamazlarsa kuruma, solma ya da hastalık geçirme görülebilir.
Bitkilere verilen besinler, hem onların büyümesi için gereklidir hem de verimi artırdığı için tercih edilir. Tarımsal üretimde kimyasal maddeler hızlı büyüme, verim artışı gibi faydalar sağlasa da hem bitkiye hem çevreye hem insana verdiği zararlar büyüktür. O sebeple kimyasal madde içermeyen ya da zarar boyutunda olmayacak şekilde içeren organik bitki besinleri tercih edilmelidir.
Son yıllarda organik tarım, geri dönüşüm, sıfır atık gibi projelerin ses getirmesiyle organik bitki besinleri de önem kazanmıştır. Hayvan ve bitki kalıntılarından elde edilen bu besinlerin hem doğaya hem bitkiye hem de insanlara zararlı bir etkisi olmaz. Organik bitki besini, üretim itibariyle ve kullanışı yönüyle geri dönüşüme ve küresel iklim değişikliğine de fayda sağlayıcı özelliktedir.
Organik bitki besinleri, yetiştirme sürecinde gübreleme yerine kullanılabilen takviye ürünlerdir. Bu besinlerin sağladığı faydaları şu şekildedir;
Doğru kullanımla beraber organik bitki besinlerinin sağladığı yararlar sayılanlardan daha fazla olabilir.
Organik Bitki Besinleri Nasıl Kullanılır?
Organik bitki besinleri hangi formda olursa kullanımı ona göre değişir. Katı halde, sıvı halde ya da toz halde olabilen organik bitki besinleri mevcuttur. Bazı durumlarda bu besinler doğal ortamdan alınıp herhangi bir işleme girmeden doğrudan bitkiye verilir. Örneğin tavuk dışkısı içerdiği elementlerle doğal bir organik besindir.
Bu ürün kompostlaştırma gibi işlemlere sokulabildiği gibi daha küçük ölçekli tarımla uğraşan kesimlerde toprağa doğrudan da eklenebilir. Katı halde üretilen organik bitki besinleri, genellikle toprağa serpme ve toprakla karıştırma yöntemi uygulanarak kullanılır. Doğrudan bitkiye uygulanabilmeleri zordur.
O yüzden toprağa empoze edilerek besinin bitki tarafından topraktan emilmesi sağlanır. Bu da katı formdaki bitki besininin toprağa iyice yedirilmesi ve içerdiği besleyici elementleri toprağa bırakmasıyla gerçekleşir. Büyük arazilerde toprağı pulluk gibi aletlerle ya da çapalama makineleriyle sürdükten sonra katı besin maddeleri eklenebilir.
Toz haldeki organik bitki besinleri ya toprağa uygulanır ya da bitkinin kök ve yapraklarına serpme usulüyle verilir. Besin uygulandıktan sonra sulama ile desteklenebilir. Toz haldeki organik bitki besinleri bitki yüzeyinde doğrudan kullanıma uygun olarak üretilirler. Sıvı organik bitki besinleri ise en çok tercih edilen bitki besini çeşididir.
Kullanımı itibariyle bitkiye doğrudan püskürtme ya da toprağa püskürtme yöntemi uygulanabilir. Sıvı besinlerin emilimi daha kolay olacağı için bitkinin türüne göre çiçeğe, köke, yaprağa ya da toprağa püskürtülen sıvı organik bitki besini başka işleme ihtiyaç duymaz. Ancak dikkat edilmelidir ki organik de olsa her bitki besini kimyasal element içerir, bu yüzden kullanılırken kişilerin dikkatli olması gerekir.
Organik Bitki Besini
Organik bitki besini, solucan gübresi gibi tamamen doğal yollarla oluşur ve üreticiler tarafından işlem görerek bitkilerde kullanılmak üzere hazır hale getirilir. Bu tür besinlerin içerdiği karbon, potasyum, fosfor gibi elementler bitkilerin büyümesi için gerekli takviyeyi sağlar.
Organik bitki besini dışında herhangi bir kimyasal gübre kullanımı gerekmeden daha verimli bir tarım yapılabilir. Pazarlarda organik ürünlerin daha üst fiyatlardan satıldığı görülür. Bunun sebebi organik tarımın ve organik bitki besini ile yetiştirilmiş ürünlerin daha sağlıklı ve daha istendik özellikler içermesidir. Besleyiciliği ve bağışıklık sistemini güçlendirici yönde çalışan organik ürünleri kimyasal gübrelerden uzak organik besinlerle yetiştirilir.
Doğal olması ve ekolojik yapısı itibariyle organik bitki besinlerinin tercih edildiği bilinen bir gerçektir. Bu besinlerin formları içerisinde en çok tercih edileni sıvı haldeki organik bitki besinleridir. Bu sıvı organik bitki besinleri doğal gübreler ya da kalıntıların suyla karıştırılarak sıvı hale getirilmesi ile oluşur.
Organik besleyici besin ile suyun besleyiciliği birleşerek sıvı organik bitki besini elde edilir. Sıvı haldeki besinlerin daha çok tercih edilmesinin sebepleri; daha kolay kullanılmaları ve bitkilere daha çabuk absorbe olmaları özelliğine sahip olmalarıdır. Bir sıvı organik bitki besini, bitkinin türüne göre doğrudan yaprağa püskürtülerek, çiçek bölgesine uygulanarak ya da toprağa sıkılarak uygulanır.
Sıvı olduğu için uygulanan bölgeye hemen geçecek ve etkisi daha çabuk görülecektir. Sıvı bitki besinleri çevreye ve bitkiye zarar vermezler. Sıvı olmalarının avantajlarından biri de toprak ya da bitkide daha önceden kalmış herhangi bir gübre, kimyasal ya da zararlı unsuru temizlemeleridir. Kurak bölgelerde ya da fazla su isteyen bitkilerin ve toprağın su ihtiyacını giderir.
Organik bitki besinleri, kimyasal gübrelere oranla daha ekonomiktir. Fiyatlar besinin formuna, hacmine göre değişebilmektedir. Burada bir organik bitki besininin kullanım alanı, kullanım sıklığı ve etkileri göz önüne alınmalıdır.
Kimyasal bir gübrenin bitkiye ve çevreye verdiği zararın etkileri düşünüldüğünde organik bir bitki besini kullanımının geniş perspektiften bakıldığında daha ekonomik olduğu görülecektir.