Kimyasal analiz gıdaların ve pek çok maddenin içeriğini belirlemek için yapılan özel tekniklerdir.
Devamını Oku 
Gübreler, bitkilerde verimi artırmak, yetişmeyi kolaylaştırmak için kullanılırken tarımsal üretimde bilimsel yöntemlerin kullanılması gübre analizi yapımını da beraberinde getirmiştir. Gübreler, içerdikleri elementler itibariyle takviye besinler olarak bitkilerin daha hızlı büyümelerini, verimin fazla olmasını, toprağın iyileşmesini büyük ölçüde desteklerler.
Gübre Analizi Nedir?
Analiz, inceleme anlamında kullanılan bir terimdir. Bilimsel laboratuvarlarda maddenin içeriğini belirleme işlemine analiz etmek denir. Gübrelerin muhtevasını, sağladığı yararları, içerdiği zararlı maddeleri vs. izleme ve raporlama işine gübre analizi denilir.
Her türlü kimyasal gübrenin ya da organik gübrelerin içerdiği elementlerin oranı, kimyasal bileşenleri ve daha fazlası gübre analizi yapılarak tespit edilebilir. Gübre analizi, gübrelerin kullanımında sağlanan fayda ve barındırdığı riskler gibi konuların bilinmesi ve doğru üretimin yapılabilmesi için önemlidir.
Organik tarımda kullanılan organik gübreler ya da daha hızlı etki sağlayan kimyasal gübreler ayrıştırılarak içerdiği maddeler belirlenir, bu maddelerin oranları tespit edilir ve gübrenin hangi işleme tabii tutulması gerektiği konusunda gübre analizi yol gösterir. Her gübrenin içinde bir miktar kimyasal bulunur, bu kimyasalların fazlası zarar verebileceği için gübre analiziyle doğru oran tespit etme ve içerik yönüyle uygun gübreler üretme imkanı sağlanır.
Gübre Analizi Ne işe Yarar?
Gübre analizi pek çok fayda sağlar. Bilinçsiz gübre kullanımı hem çevreye hem ürünlere hem de insanlara zararlı sonuçlar doğurabilecek bir eylemdir. O yüzden gübre analizi yapılmalı ve gübre kullanımı üreticinin ve tüketicinin aleyhinden lehine çevrilmelidir.
Özellikle ithalat ve ihracatta kullanılan tarım ürünlerinin yetişmesinde kullanılan gübrelerin analizi iyi yapılır ve gerekli işlemler doğru uygulanırsa verim artar ve bu da ekonomik açıdan yararlı olur. Gübre analizinin sağladığı faydalar sıralanacak olursa şu şekildedir;
Gübre analizi işlemlerinin her yıl daha da artması bu alanda uzman kişilere iş istihdamı sağlar.
Gübre analizinde izlenen yol ve yöntemler bellidir. Gübre analizi işinin belli başlı ekipmana, uygun bir laboratuvara ve analiz becerisi olan uzmana ihtiyacı vardır. Her gübre analizi için izlenen işlem sırası bellidir.
Önce numune denilen örnek ürün alınır, analize hazırlanır ve analiz edilerek tespit edilen bulgular rapor haline getirilir. İlk basamak gübre analizi için numune almaktır. Bu durumda analizi yapılacak gübrenin türü belirlenir ve numunenin elde edileceği ortam tespit edilir.
Mümkün olduğunca seri bir şekilde numune alınır ve hijyenik kaplarda koruma altına alınır. Numune alımından sonra laboratuvara giden gübre numunesi kaydedilir. Analizi yapılacak gübre çeşidine göre analize hazırlık işlemleri gerçekleştirilir.
Bu işlemler, numunenin kurutulması, toz haline getirilmesi ya da yakılması gibi işlemler olabilir. Numunelerin kurutulması için laboratuvarlarda özel kurutma dolapları olur. Cam bir kavanozda muhafaza edilen gübre örneği tercihen 1 gün süreyle kurutulur ve analiz için gereken diğer işlemler varsa onlar yapılır.
Gübre analiz hazırlıkları tamamlandıktan sonra analiz işlemlerine geçilir. Burada laboratuvarlarda analiz için özel kullanılan ekipman desteğiyle gübrenin içerisindeki, nem oranı, kuru madde miktarı, ph miktarı, fosfor, azot, bor, potasyum, kalsiyum, kükürt, klor, magnezyum, sodyum, demir, çinko, bakır, kurşun, asit oranları ve yanma kaybı gibi etmenler tayin edilir.
Bulgular bir rapora dökülür ve gübre analiz işlemi gerçekleştirilmiş olur. Analiz sonuçları dijital ortama kaydedilerek analiz isteyen şahıs ya da kurumlara iletilir. Bu raporlama sürecinde paydaşların iletişim halinde kalmaları ve yapılan analizin sonuçlarının doğru kanallar aracılığıyla paylaşılması gerekir.
Gübre analizi yapılırken bu analizin yapılması için belli başlı alet ve kimyasal kullanımı gerektiğinden özel laboratuvarlar dışında bu analizi yapmak ya da yaptırmak doğru değildir. Çünkü numune alımında eksik ya da yanlış bir davranış işi baştan bozabilir.
Numune alımı için o konuda yetkili biriyle çalışmak, analiz yapımında işi uzmanına bırakmak gerekir. Yanlış alınan bir örnek hatalı sonuçlar doğurur.
Örneğin organik bir gübrede yapılan gübre analizinde numune alımında dikkat edilmesi gereken konular vardır. Bir hayvan gübresi yığınından rasgele alınarak muhafaza koşullarına uygun saklanmayan bir numune, yanıltıcı sonuçlar verir. Burada numune alım şartları ve numune saklanma koşulları, numunenin analize hazırlanması, analiz işleminde uygulanan basamaklar ve raporlaştırma süreci gibi konularda bilgi sahibi olunmalı, bilinçsizce analiz yapılmamalıdır.
Tarımsal üretimde sağladığı fayda yönüyle üreticilerin gübre kullanımı son yıllarda artmaktadır. Üreticiler, yanlış gübre kullanımının yol açacağı sorunları yaşamamak için kullanacakları gübreleri analiz ettirmek isterler. Ya da gübre alım satımı, üretimi yapan firmalar gübrelerin içeriğini etikete yazmak zorunda oldukları için ve içeriklerin belli oranda olması gerektiği için gübre analizi yaptırmak zorundadırlar. Bu gibi kullanıcılar gübre analiz fiyatlarını araştırmaktadırlar.
Gübre analizi yapmakla yetkilendirilmiş kurumlarda analiz başına fiyat belirlenir. Bu fiyatlar analiz yapan kurumun belirlediği rakamlar değildir. Gübre analizi yapma yetkisini veren devlet kurumları gübre analizinde talep edilen fiyatları da belirler. Gübrenin türüne, tespit edilecek madde miktarına ve yapılacak işlemlere göre fiyatlar değişkenlik gösterir. Bazı kurumlarda akredite analiz denilen gübre analizinde ek ödeme istenirken bazı kurumlarda bu istenilmez.
Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanan çalışmada gübre analizi fiyat listesi belirlenmiş olup listeye bakanlığın resmi sayfasından ulaşılabilir. Gübre analizi fiyatları belirlenirken bakanlıkça kurulmuş heyet tarafından piyasa araştırması yapılır, kullanılan alet ve kimyasalların maddi değeri belirlenir, analiz yapacak görevlinin alması gereken ücret tayin edilir, her türlü girdi-çıktı unsurları tespit edilerek belli rakamlar oluşturulur.
Gübre Analizi Nerede Yapılır?
Gübre analizi, özel ekipman ve uzman kişilerce özel laboratuvarlarda yapılabilen bir işlemdir. Bu sebeple her laboratuvarda gübre analizi yaptırmak mümkün değildir. Gübre analizi yapabilmek için öncelikle laboratuvarların devlet tarafından onaylanmış, analiz yapma yetkisi verilmiş, gerekli ekipmana sahip ve alanında uzman kişileri barındırıyor olması gerekir.
Gübre analizi yapabilecek olan kurumlara Tarım ve Orman Bakanlığı yetki verir. Analiz şartlarını sağlamayan kurumlara izin verilmez. Yasal yollar dışında gübre analizi yapmak suç teşkil eder. Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen ve yetki sahibi olan laboratuvarlar bakanlığın resmi sayfasında yayımlanmıştır.
Gübre analizi tek bir başlık olsa da gübre çeşidine göre analiz süreci değişkenlik gösterdiği için hangi laboratuvarda hangi tür gübrenin analizi yapılacağına dair bilgiler mevcuttur. Organik gübreler üzerinde yapılacak olan analizler ve kimyevi gübreler üzerinde yapılacak analizler için farklı laboratuvarlara yetki verilmiştir. Bu kurumlara bakanlık nezdinde kurulan bir heyet karar verir ve bu konuda bir yönetmelik çıkartılarak söz konusu yönetmelikte analiz yetkisi verilen kurumlar listelenir.
