Kimya terimleri arasında çinko edta karşımıza çıkıyor. Kimya ile ilgilenler, kimyasal analiz, tarım gübreleri gibi konularda edta terimi, çinko edta birleşimi, bunların yanında şelat ve şelatlama bilinmesi gereken konular arasında yer alıyor. Çiftçiler mahsul iyileştirme adına çinko edta terimini merak edip araştırıyor. Bu kavramları ve bileşenlerini tanım, ne işe yaradığı, hangi alanlarda kullanıldığı hakkında bilgileri içeriğimizde bulmak mümkün.
Çinko Edta Nedir?
Çinko edta nedir sorusuna bir cevap aramadan önce edta teriminin anlamından bahsetmek aydınlatıcı olacaktır. Edta poliamino karboksilit asit türevleri arasında tanınan kimyasal bir bileşenleri. Açılımı etlendiamin tetra asedik asit olarak var olmuştur. Bir çözeltinin derişimini bulabilmek için kullanılan standart çözelti edta çözeltisidir. Titrasyon yaparken, su sertliği tayininde kullanılır.
Edta yapısı nedeni ile polikarboksilik asit grubuna dahil edilir. Bu yapıya katılan –NH amino eki almasına neden olur. Böylece poliamino karboksilit oluşturmuş olur. Edta beyaz, kristal halde ya da renksiz olma özelliklerine sahiptir. Su ve diğer polar solventler bünyesinde çözünerek sertlik ve biyokimyevi tahliller sağlanmaktadır.
Edta metal iyonlarının bir kısmı için gelişmiş bir afinite niteliği mevcut olması bağlanma, kenetlenme yapması için harika bir niteliktir.
Etlendiamin tetra asedik asitin farklı isimleri de bulunmaktadır. Şelatlama ajanı, Na2, 60-00-4, kenetleme maddesi bu isimler arasındadır. Edta erime derecesi 237’dir. Kaynama su ile aynı şekilde olup 100 derecedir. Edta 2 ile 8 derece arasında saklanabilir. Edta güçlü kimyasallara karşı çözülmemesi sebebi ile karalı bir kimyasal olarak karşımıza çıkar.
Edta yapısı ve tanımından bahsettikten sonra çinko edta hakkında bir şeyler söyleyebiliriz. Çinko edta gübre, kimyasal ilaç, tekstil gibi konumlarda kullanılan bir kimyasaldır. Toksik bir element olan çinkonun kenetleme ajanı olan edta ile etkileşime girerek ortaya çıkardığı bir kimyasaldır. Kimyasal gübrelerde çinko eksikliği sebebi ile gelişim geriliği gösteren bitkilerde kimyasal kullanma ihtiyacı hissedilir. Çinko edta içeriğindeki kenetleme özelliği ile bitkilerin ihtiyacı olan çinkoyu bitkinin bünyesine kenetlenecektir.
Çinko edta su içerisinde çözülerek neredeyse şeffaf bir hal alır. bitkilerin çinko eksikliğini tedavi edici bir etkiye sahiptir. Yüksek oranda mikro besin maddeleri içeriği ile bitkileri besleyerek kaliteli mahsul hasadını destekleyen damlama, püskürtme gübresi içeriklidir. Eksiklikler ortaya çıkmadan önce uygulanması sonuçların daha tatmin edici olmasına olanak verir.
Çinko Edta Ne İşe Yarar?
Tarım ve kimya ile ilgilenenlerin merak ettiği konular arasında bulunan çinko edta ne işe yarar sorusu karşımıza çıkıyor. Bu sorunun cevabını daha net alabilmek adına öncelikli olarak edta ve çinko edta tanımını yaparak ön bilgi edinmiş olduk.
Çinko edta gübre ve kimyasallarda kullanılarak çinkonun suda çözeltilenmesini kolaylaştırır ve suda çözünen çinko edta şeffaf kristaller halinde damlatma ya da püskürtme yöntemi kullanılarak bitkiye uygulanır. Çinko (Zn) edta suda çözünebilmesi, protein sentezi, düzenli bir gelişim sergilenmesi için kullanılır.
Çinko klorofilin yapısında bulunan bir elementtir. Çinko eksikliği bitkide kök gelişimini, filizlenmeyi, meyve oluşumunu, tohum oluşumunu, çoklu bitkilerde çoğalmayı negatif yönde etkiler. Bitkinin damar ve yapraklarında zayıflama meydana gelerek besin taşıma sistemini düşürür. Verimsiz meyve ve sebzeler oluşumu çinko eksikliği nedeni ile gerçekleşir.
Çinko bitkilerde enzimlerin aktifleşmesi, protein sentezlenmesi, asetik asit sentezi gibi fiziki ve kimyevi gelişimini sağlayan önemli bir elementtir. Çinko edta direkt olarak bitki bünyesinde tutunarak gelişimini, direncini artırır. Bitkinin ömrünü uzatarak daha verimli olmasına katkıda bulunur.
Çinko edta bitki gelişimi, meyve vermesi, tohum haline gelmesi alanlarında her aşamada bitkinin direncini destekler. Aynı zamanda çinko bitkinin donarak yok olmasını da önler. Hormonal faaliyetleri düzenleyerek verimliliği düşüren sebepleri giderir.
Çinko edta tarımsal faaliyetlerin iyileştirilmesi adına düzenlenmiş bir kimyasal modeldir. Doğal olarak çiftçiler tarafından mahsullerinden sağlıklı verim almak adına çinko edta talebi gelmektedir.Çiftçiliğin her aşamasında çeşitli sebeplerle maliyet fazla olması nedeni ile çiftçilerin aklı alacakları her ürünün fiyat araştırmasını yapmakta.
Ürünlerin gelişimi ve devamlılığı adına çinko edta kullanmak gerekliliği kanaat getiren çiftçiler çinko edta fiyatlarını da düşünüyor. Fiyatlar kullanıcının mümkün olduğu kadar bütçe dostu fiyatlar ile kaliteli malzemeye ulaşılacak şekilde tasarlanmıştır. Ürünler gramaj, bileşen, bitki türleri gibi sebeplerle farklılık gösterebilir. Bu neden ile fiyat bilgisi net olarak belirtilememekle beraber iletişime geçilmesini öneririz.
Kimya sanayisinin değerli bir üyesi haline gelen edta şelatlı çinko anlaşılması adına şelatlama işlemi hakkında ufak çaplı da olsa bilgi edinmek gerekiyor. Şelatlama işlemi kimyasal olarak çözeltiye ne katar bunu görmek ihtiyacımız ürünün amacını ve kalite değerlendirmesini yapmada bize ışık tutar.
Toprağın bünyesinde var olan moleküllerin mineral, kalsiyum gibi besin değerlerini tutabilmek amacı ile var ettikleri kenetleme, kıskaçlama gibi fonksiyonlara sahip olan yapıya şelat aynı zamanda bir metal elementini faydasız bileşkelerden de korur.
Şelatlama yapılması belirli sınır aralıklarına bağımlıdır. Bu bitkinin büyüme, gelişme, tohumlanma sürecine göre farklılıklar olmasına göre değişkenlik göstermesi beklenir. Bununla birlikte daha çok ilkbahar aylarında kullanıldığı da bir realitedir. Şelatlama ile bitki gerekli olan besin maddelerini kıskaçlayarak uzun süre onlardan faydalanma işlemi yapabilir.
Şelatlama yapımı bitkilerin gerekli besin maddelerini tutabilmek adına kaplaması olduğundan bahsetmiştir. Şelatlama yapabilmek için toprakta belirli aralıklarda ve belirli genişliklerde kuytular açmaya gerek duyulur. Toprak sulandırılarak ihtiyaç olan besin örneğin çinko şelat su da çözülerek toprağa sıkılır.
Edta şelatlı çinkoya gelecek olursak çözülümü kolaylaştırılarak tutunma oranı artırılmış böylece besinin bitkiye ulaşımı ve bitkiye verdiği faydanın yükseltilmiş olduğu bir çinko çözeltisi olduğunu söyleyebiliriz. Bitki edta şelatlı çinko sayesinde topraktan aldığı besinler ve bitkiye uygulanmış olan ekstra çinkoyu kenetleyerek bitkide kalma süresi artırılmış ve ihtiyaç duydukça besin temini sağlaması kolaylaştırılmıştır. Bu da bitkinin gelişimini destekler. Besin değerini artırır, tohumlaşmasını, filizlenmesini ve çoğalımının gerçekleşmesini sağlar. Bitkiyi dirençli kılarak ömrüne ömür katar.
Çinko Edta Nerede Kullanılır?
Edta ( etilendiamin tetra asetik asit) sınırları geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bunda kararlı bir kimyasal olmasının ve kenetleyici oluşunun rolü büyüktür. Edta kullanım alanına tıp, tıbbi labaratuvar, kozmetik, gıda, elektroliz, fotoğrafçılık, metal iyonları ile kompleks oluşturma gibi birçok sektör dahil olmaktadır.
Çinko edta, edtanı kurduğu kompleks yapılardan biridir. Sıcaklıktan etkilenmeden, basınçtan etkilenmeden oluşturduğu kompleks yapı kimya alanında değerli olmasına neden olur. Peki bu kompleks oluşum olan çinko edta nerede kullanılır? Tıp, diş hekimliği, kimya, tarım alanlarında kullanılır.
Tıpta çeşitli çinko eksikliği tedavilerinde ve bu rahatsızlıkların tespiti için laboratuvar taramalarında çinko edtadan yararlanılır.
Diş hekimliğinde tedavi yöntemlerinde ve gene tahlil açısından laboratuvarda faydalanılan bir kompleks oluşumdur.
Kimya analizlerinde çinko çözeltisinin derişim hesaplanması açısından kullanılır.
Tarımda bitki besin değerini artırmada, gelişimi ve erişimini desteklemekte kullanılan bir bileşke olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kullanım faydaları ve alanları çinko edta merakını artırarak fayda alanının genişlemesini sağlıyor. Kimya ve tarımın önemli aktörleri olan çinko edta kimyasalı içeriğimizin konusu olmuştur.
