Son dönemlerde adını sıklıkla duyduğumuz topraksız, bir diğer adıyla hidroponik tarım, çiftçilere daha az maliyetle ve alanla üretim yapabilme imkanı sunmaktadır. Topraksız tarım sayesinde daha az kimyasal ürün kullanılmaktadır. Yetiştirilen ürünlerin daha sağlıklı olabilmesi için bu husus son derece önemlidir. Bunların yanında topraksız tarım, çiftçilere daha dar bir alanda üretim yapma imkanı sağlar. Üretim esnasında çiftçilere daha çok kontrol hakkı veren, emekten ve zamandan tasarruf sağlayan topraksız tarım, çiftçilerin vazgeçilmez tercihi haline gelmiştir.
Toprak çiftçiliğine göre topraksız tarım ile küçük alanlarda daha fazla bitki yetiştirilebilir, böylelikle bu sistem daha fazla verim sağlar. Arazi ve mevsim koşullarının elverişsiz olduğu durumlarda, yeterli bitkisel üretim yapılamayan bölgelerde alternatif bir üretim modeli olarak kullanılmaktadır. Her alanında olduğu gibi bitkisel üretim alanında da modern teknoloji ve bilimin kullanımı zaman içerisinde artış göstermektedir. Bu teknolojik imkandan güzel bir şekilde yararlanarak, topraksız tarımdan elde edilen mahsulleri gönül rahatlığı ile kullanabiliriz.
Topraksız tarım, bitkilerin gelişimi için gerekli olan bitki besin elementi ve suyun kök bölgesinde, toprak dışında katı veya sıvı ortamlar kullanılarak bitki yetiştiriciliğinin yapıldığı gelişmiş üretim tekniği olarak tanımlanabilir. Topraksız tarım sayesinde, çiftçilerin ve ürün yetiştirmeye ilgisi olan insanların işi kolaylaşmıştır. Pratik bir şekilde ürün yetiştirirken aynı zamanda maliyet ve emekten kar ettiren, kusursuz bir sistemdir. Topraksız üretim tekniğiyle, yapay bir ortamda, bitkilerin kök bölgesi için en uygun hava, su ve besin maddesi dengesinin sağlanması amaçlanmaktadır.
Topraksız tarım sayesinde, toprak hazırlığı, nadasa bırakma gibi uğraştırıcı işlemlere ihtiyaç duyulmaz. Topraklı tarım uygulamaları, toprak erozyonu ile ilgili endişelere, yoğun su tüketimine ve gıda kaynaklı hastalıkların ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Ancak topraksız tarım sayesinde bu gibi olumsuz durumlar ortadan kalkmaktadır. Topraksız tarımın sağladığı yararlar saymakla bitmez. Kullanılan araziden, kullanılan sudan tasarruf edebilirsiniz. Ürünleriniz hızlı ve sağlıklı bir şekilde gelişimlerini tamamlarken, bütçenizi de korumuş olursunuz.
Topraksız tarım kontrollü ortamlarda, toprağı olabildiğince anladıktan sonra bir ortam yaratmak üzerine kurulu bir sistemdir. Topraksız tarımın belirli teknikleri vardır. Hidroponik, aeroponik ve akuaponik sistemleri bu teknikleri oluşturur. Bu tekniklerin yanı sıra ürünlerin verimini artıran dikey çiftçilik de bu tekniklerle beraber kullanılabilir. Bu işlemle birlikte toprağın bereketliliği artmış olur.
Topraksız tarımın nasıl yapıldığı çok merak edilmektedir. Topraksız tarım uygulamasında fideler zemine dikilmez. Bunun yerine fideler için özel hazırlanmış olan kaplara yerleştirilmektedir. Fidenin dikileceği kabın içerisine perlit de eklenir. Perlitin ısı yalıtımı oldukça iyi olduğu için dikilen bitki sıcaklık değişimlerinden çok az etkilenmektedir.
Hidroponik Sistem: Topraktan yararlanmadan, mineral besin çözümleri kullanarak, su içerisinde bitki yetiştirme tekniğidir. Topraksız tarım teknikleri arasında ilk kullanılan yöntemdir. Bitkilerin kök sistemlerini desteklemek için genellikle vermikülit, kum, perlit, hindistan cevizi, kaya yünü veya genleştirilmiş kil agregası gibi yetiştirme ortamları kullanılır ve bunların kökler etrafındaki nemi tutma olasılıkları yüksektir. Bu tarım yöntemiyle oluşturulmuş sera alanların sayısı giderek artmaktadır. Ayrıca hidroponik tarım, son yıllarda Uzay araştırmalarında da çok sık kullanılan bir yöntem olmuştur.
Hidroponik yetiştiricilik tercih edilmesinin sebeplerinden biri de kolay olmasıdır. Sağlıklı bitkiler yetiştirmek açısından da son derece güvenilir bir yöntem olmasıyla birlikte birçok faydası vardır. Bitkiler toprakta yetiştirilmelerinin aksine daha hızlı büyüyüp gelişim gösterirler. Çünkü suya ve besin elementlerine daha kolay ulaşılır. Bitki köklerinin sağlığı için zararlı otlarla uğraşmaya gerek kalmaz. Hidroponik tarım ile üretilen besinler; marul, nane, ıspanak, frenk soğanı, salatalık, domates, çilek, dereotu, kekik, biberiye, anason, dolmalık biber, su teresi, fasulye, kavun ve karpuz.
Akuaponik sistem: Topraksız tarımı su yaşamı ile birleştiren akuaponik sistem, balık bitki entegre yetiştiricilik olarak da bilinir. Balıkların dışkıları bitkiler için organik bir besin sağlar, gelişen bitkiler kökleri vasıtasıyla bu organik atıkları sudan aldıklarından balığın suyundaki kirlenme önlenmiş olur, doğal bir filtre görevi görürler. Suyun kirlilik yükünü azaltan bir sitemdir. Verimli şekilde işlemesi için azot döngüsünü kullanan akuaponik sistem hidroponik ve akuakültür kısım olarak ikiye ayrılıyor. Akuakültür kısmı balıkların yaşamlarını sürdürdükleri ve beslenerek, atık ürettikleri bölüme deniyor.
Su birikintilerinde yaşayan balıklar özel olarak seçiliyor. Hidroponik kısım ise çimlendirilmiş meyve ve sebzelerin yetiştirildiği bölümdür. Ekin kökleri torf, kul, çakıl, taş yünü ve hydroton gibi pH değeri olmayan maddelerle sarılıyor. Hidroponik sistemde ekinlerin güzel büyümesi için ışığa ihtiyaç duyuluyor, gün ışığının dışında, akuakültür kısmı için tercih edilen beyaz ışık kaynaklarından da faydalanılıyor. Akuaponik tarımla üretimi gerçekleşen bitkiler, marul, domates, kabak, ıspanak, lahana, su teresi, kişniş otu, nane, dereotu, roka, pazı, bezelye ve fasulyedir.
Aeroponik sistem: Havaya dayalı olan, topraksız tarım sistemidir. Köklerinde sis şeklinde besin çözeltisi bulunan, havada asılı duran bitki yetiştirme türüdür. Toprak kullanmadan, çok az miktar su ile hava ortamında bitki yetiştirmek bu yöntem sayesinde oldukça mümkündür. Aeroponik sistem ile yetiştirilen bitkilerin, daha verimli oldukları bilinmektedir. Çünkü daha fazla vitamin ve mineral alırlar. Bu pratik sistem sayesinde, alandan tasarruf edilir. Bitkiler karanlık bir ortamda, askıya alınır ve köklerine belirli aralıklarda besleyici çözeltilerle sulanır.
Köklerin kurumaması için, bu sulama düzenli olarak tekrarlanır. Bitki kökleri bu şekilde izole edildiği için, buğulu sistemle yetiştirilen bu bitkiler maksimum besin emilimini elde etmiş olurlar. Aeroponik sistem ile üretilmeye uygun bitkiler arasında, marul, lahana, fesleğen, ıspanak, kekik, ısırgan otu, biberiye, frenk soğanı, brokoli, adaçayı, havuç, salatalık, çilek, patates, bezelye gibi birçok ürün bulunmaktadır. Bu yöntem çevre dostu, son derece etkili ve verimli bir üretim sistemi olarak kabul edilir. Günden güne kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır.
Topraksız tarım gübresi bitkinin kaliteli bir şekilde gelişmesi ve verimli olması için dikkat edilmesi gereken en önemli unsurlardan birisidir. Gübrenin kalitesi yetiştirilen bitkinin kök gelişimini ve ekilen mahsullerin kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bundan dolayı doğru gübre kullanımına çok dikkat edilmelidir. Topraksız tarım gübresi organik maddelerden üretildiği gibi kimyasal gübreler kullanılarak da üretilip satışa sunulmaktadır.
Organik bir şekilde üretilen, topraksız tarım gübresi genellikle sıvı solucan gübresi temelli solüsyonlardan meydana gelmektedir. Kimyasal gübrelerden üretilenler ise genellikle A ve B besini olarak adlandırılan mikro ve makro besin elementlerinin ayrı ayrı hazırlanmasıyla üretilir. Topraksız tarım gübre çözeltileri yetiştirilecek ürünün özellikleri ve ihtiyaçlarına göre özel olarak hazırlanmalı ve kullanılmalıdır.
Topraksız tarım maliyetini belirlemek için, çeşitli faktörler vardır. Kurulacak seranın iskeletine, genişliğine, gübrenin türüne ve sistemin tekniğine göre birçok etkene bakılarak maliyet biçilir. Yetiştirilecek bitkiye en yüksek verimi kazandıracak, bütçeye en uygun sistemin uzmanlara danışılarak belirlenmesi gerekir. Topraksız tarım yöntemi temelde su kültürü ve katı ortam kültürü olarak ikiye ayrılmaktadır. Her iki yöntemin de maliyetleri birbirinden oldukça farklıdır.
Su kültüründe, Pvc borular, su pompası, otomasyon sistemi maliyetleri söz konusu iken katı ortam kültüründe kullanılan ülkemizde kokopit olarak bilinen hindistan cevizi lifi, perlit, kaya yünü vs. katı ortamın üzerine konulduğu sehpa ile otomasyon sistemi topraksız tarım maliyeti temelini oluşturur. Her tekniğin farklı maliyeti bulunmaktadır. Topraksız tarım için merak ettiğiniz tüm hususlara, ufuk tarım sitesini inceleyerek erişebilirsiniz. Topraksız tarımı, en kaliteli ürünleri uygun fiyatlarla bir araya getiren Ufuk Tarım sayesinde güvenilir bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.