Şeker otu bitkisi botanik bilimine göre ‘stevia’ olarak kabul edilmiştir. Şeker otu, papatyagiller familyasına ait bir bitkidir. Bu bitkinin kökeninin Güney Amerika’ya dayandığı düşünülür. Şeker otu, aromatik bir bitki olmasının yanı sıra tıp bilimine sağladığı faydalarla da adından söz ettirir. Şeker otu bitkisinin yetiştirildiği ilk ülkeler Paraguay ve Brezilya’dır. Bu bitkinin dikkat çekmesindeki en önemli sebeplerden biri, diğer bitkilere göre daha yakın zamanda keşfedilmiş olmasıdır. İnsanların daha yeni tanıdığı şeker otu, haliyle merak uyandırmıştır. Şeker otu bitkisi, Güney Amerika’lı Antonio Bertoni tarafından keşfedilen nadide bitki türlerinden biridir. Şeker otu kendi içerisinde farklı türlere ayrılır. Bitkinin keşfedildiği yer olan Güney Amerika’da 200 tane farklı şeker otu türü yer alır.
Dünya genelinde şeker otu üretimine en sık rastlanılan yerlerin başında Brezilya ve Paraguay gelir. Fakat bu bitki son zamanlarda Uzakdoğu’da da popüler bir hâle gelmiştir. Türkiye’de şeker otu yetiştiriciliği için en müsait bölgeler Ege, Akdeniz ve Marmara’dır. Bu bitki asitli topraklarda yetiştirilmediği için Karadeniz bölgesindeki asidik olmayan topraklarda da yetiştirilmesi uygundur. Şeker otu bitkisi, ülkemizde ‘pozitif bitkiler’ sınıfında yer alır. Şeker otu bitkisi yetiştiriciliğinde bilgi oldukça önemlidir. Dünyada ve ülkemizde hâlâ bazı kesimlerce şeker otu üretiminin nasıl yapılacağı bilinmediği hâlde yapıldığına rastlamak mümkündür. Bu durumun olumsuz getirileriyle karşılaşmamak için bitki hakkında detaylı bilgi sahibi olmak gerekir.
Şeker otu bitkisi birçok kültür bitkisi ile aynı toprak yapısında rahatlıkla yetiştirilebilir. Şeker otu bitkisinin toprağı geçirgen ve yüksek su tutma kapasitesine sahip olmalıdır. Aynı zamanda bu bitki, yüksek oranda organik madde içeren ve tınlı toprak yapısını sever. Şeker otu yetiştiriciliği yapan kişiler genellikle koyu renkli toprakları tercih ederler. Bunun sebebi ise koyu toprağın ilkbahar mevsimi geldiğinde daha kolay ısınacak olmasıdır. Şeker otu bitkisi asitli toprağı sevmediği için daha çok bazik karakterli topraklarda yetiştirilmeye uygundur. Bu bitkinin asidik topraklarda yetişememesi, ülkemizde de en uygun Akdeniz bölgesinde yetiştirilebileceğini gösterir. Şeker otu bitkisi için doğru toprak tercihi yapılırsa bitki en kısa sürede sağlıklı bir şekilde gelişir ve istenilen verimi yüksek oranda verir.
Şeker otu bitkisinin anavatanı olan Brezilya ve Paraguay yüksek sıcaklığa sahip ülkeler olarak bilinir. Buradan da anlaşılacağı üzere şeker otu bitkisi, sıcak iklim bölgelerinde yetiştirilmeye uygundur. Şeker otu bitkisi güneşe doyduğu sürece gelişimini sağlıklı bir şekilde sürdürür. Aynı zamanda bu bitkinin bulunduğu ortamın rutubetli olması da olumlu sonuçlar doğurur. Rutubetli ve güneş alan ortamlar şeker otu bitkisinin yapraklarının fotosentez yapmasına zemin hazırlar ve bitkideki şeker oranının artmasını da önemli ölçüde etkiler. Şeker otu bitkisi, soğuk iklim koşullarının görüldüğü ya da sıcaklıkların sıfır derecenin altında olduğu bölgelerde yetiştirilmesi tavsiye edilmez. Geçit bölgelerinde ise kış mevsimindeki soğuk havalardan olumsuz etkileneceği için şeker otu bitkisinin her sene tekrardan dikilmesi doğru olacaktır. Fakat bu bitki doğası gereği çok yıllık bir bitkidir.
Şeker otu bitkisi, ilk dikildiği sene daha güçsüz kalır ve buna bağlı olarak verim oranı düşer. Bu bitkinin en yüksek oranda verim sağladığı seneler, ikinci sene ve sonrasıdır. Şeker otu bitkisine belli bir süre boyunca her yıl en fazla 3 kereye mahsus yaprak hasadı yapılabilir. Her yıl yaprak hasadı yapılan bitki altıncı yılın sonunda güçsüzleşir ve yapraktan gelen verim yavaş yavaş düşmeye başlar. Böyle bir durumla karşı karşıya kalındığında tekrardan dikim yapılmalıdır. Tüm bu bilgiler doğrultusunda ülkemiz için şeker otu bitkisine en uygun iklim koşullarını sağlayan bölgeler ; Ege ve Marmara bölgeleridir. Karadeniz’in toprak yapısının uygun olmaması ve diğer bölgelerin soğuk hava koşullarına sahip olması, şeker otu bitkisinin yetiştirilmesine engel olur.
Türkiye’de meydana gelen yağışlar dikkate alındığında şeker otu bitkisinin sulu bölgelerde daha sağlıklı yetişeceği sonucuna varılır. Bu bitki sulanırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, toprağının suya ihtiyaç duyup duymadığıdır. Fazla sulama bitkinin çürümesine yol açar. Bitki henüz daha yeni dikilmişken sık sık su ihtiyacı hissedebilir, fakat geliştikçe daha az ve ihtiyaç duyduğu kadar su verilmelidir. Şeker otu bitkisinin sulama zamanı, hasattan sonradır. Bu bitki birçok şekilde sulanabilir. Şeker otu bitkisini sularken kullanılabilecek en iyi yöntem, damlama usulü sulama yöntemidir. Bu yöntem ile bitki sudan en verimli şekilde faydalanabilir. Şeker otu bitkisini sulamak için başka yöntemler de bulunur. Mesela yağmurlama ve karık usulü sulama yöntemleri de bu bitki için tercih edilen yöntemlerdir.
Şeker otu bitkisinin hasadı genellikle Temmuz ayı geldiğinde yapılır. Hasat işlemi gerçekleşmeden önce şeker otu bitkisinin en az 40 en fazla 60 santimetre uzunluğunda olmasına dikkat etmek gerekir. Şeker otu bitkisinin 3 sene süresince her 3 ayda bir hasat edilmesi önerilir. Bu bitki için uzmanlar tarafından da önerilen en uygun hasat zamanı kesinlikle bitki çiçeklenmeden önceki zamandır. Çünkü bu bitki çiçeklenmeye başlamadan önceki zamanda içeriğinde yüksek oranda şeker bulundurur. Şeker otunun hasadı, toprağın üst kısmında 10 santimetre kalacak biçimde bitkinin tamamı kesilerek gerçekleştirilir. Bu kesme işleminden sonra toprakta kalan kök zamanla büyümeye devam eder.
Şeker otu bitkisinin hasar edilen yaprakları, güneş görmeyen bir alana konularak iki gün boyunca bekletilir ve kuruması sağlanır. Bu yaprakları sadece bu yöntemle değil kurutma fırınlarında kurutarak da aynı şekilde elde edebilirsiniz. Şeker otu bitkisinin kurutulan yaprakları son derece ince bir şekilde öğütülerek tatlandırıcı haline gelir. Baharat haline getirdiğiniz bu yapraklardan oldukça fayda görebilirsiniz. Şeker otu yaprakları kurutulduktan sonra ortaya çıkan tatlandırıcı, normal kristal şekerden katbekat daha tatlıdır.
Şeker otunun insanlar arasında son derece popüler olmasının ve birçok ülkede yetiştirilmeye başlanmasının en temel sebebi, her anlamda çok faydalı olmasıdır. Bu bitki yüksek oranda fayda sağlamasının yanı sıra lezzetiyle de ön plana çıkıyor. Şeker otu bitkisinin sağladığı faydalardan bazılarını inceleyelim.
Şeker otu bitkisi, kan şekerini düşürücü bir etki yapar.
Şeker otu bitkisi, yüksek tansiyon hastası kişilerin tansiyonun düşmesine yardımcı olur.
Şeker otu bitkisi genellikle saçta ve kaşta görülen kepeğin yüksek oranda azalmasına katkıda bulunur.
Şeker otu bitkisi, sivilce ve akne tedavisinde kullanılır ve olumlu sonuçlar doğurur.
Şeker otu, güçsüz diş ve kanayan diş etine sahip kişilerin diş tedavisine büyük katkı sağlar.
Şeker otu, mide problemi yaşayan kişilerin midesini rahatlatıcı bir etkiye sahiptir.
Şeker otu, özellikle yüz çevresinde ortaya çıkan kırışıklıklara engel olur.
Şeker otu, zayıflamak isteyen kişilerin sağlıklı bir şekilde kilo vermelerine yardımcı olur.
Şeker otu, insan vücudunun genelinde meydana gelebilecek yaraların en kısa sürede iyileşmesini önemli ölçüde etkiler.
Buradan da anlaşılacağı gibi şeker otu bitkisinin sağladığı yararlar son derece önemlidir. Bu bitkinin hasat edildikten sonra kurutulup tüketilmesi, insan sağlığı üzerinde pozitif etki yapar. Özellikle hasta olan kişilerin iyileşmesine, hasta olmayan kişilerin hastalıktan korunmasına yardımcı olur. Aynı zamanda bu bitki, kiloya sebebiyet vermeden tatlandırıcı olarak kullanılabildiği için diyetisyenler tarafından da sıklıkla tavsiye edilir. Şeker otu, özellikle diyabet hastalığı olan kişiler için kurtarıcı bir besin kaynağıdır. Şeker hastası olan kişiler, son derece doğal ve sağlıklı olan bu tatlandırıcı ile hayatlarına olması gerektiği şekilde devam edebilirler.
Şeker otu yetiştiriciliğinde en dikkat edilmesi gereken hususlardan biri, yabancı otlardır. Bu bitki yetiştirilirken yabancı otlarla doğru bir şekilde mücadele edilmelidir. Aynı zamanda kimyasal herbisitlerin kesinlikle kullanılmaması gerekir. Yabancı otlardan çapalama yaparak kurtulmak mümkündür. Fakat çapalama işleminde bitkiye zarar vermemeye dikkat etmek gerekir. Son derece profesyonel bir şekilde yapılan çapalama işlemi ile yabancı otlardan bitkiye zarar vermeden kurtulmak mümkün olur. Yabancı otların ortadan kalkmasına damlama usulü sulama yöntemi de büyük katkı sağlar. Bu bitkide görülen hastalıklar genellikle toprak tabanlı olur. Fakat bu hastalıklar arasında ciddi anlamda zararlı olanı yoktur. Şeker otu bitkisi hem tıp alanında kullanıldığı için hem de tatlandırıcı görevi gördüğü için kimyasal maddelerden en üst düzeyde uzak durmak gerekir.
Şeker otu yetiştiriciliği yaparken bilgi sahibi olmanın öneminden bahsetmiştik. Doğru bir şekilde yetiştirilen şeker otundan yüksek oranda verim alabilirsiniz. Böylelikle bitkinin sağladığı avantajlardan faydalanabilirsiniz. Şeker otu yetiştiriciliği hakkında detaylı bilgi için bizlerle iletişime geçebilirsiniz.