Şeftali değişik iklim şartlarına uyabilen meyvelerden bir tanesidir. Böyle bir özelliğe sahip olması dünya üzerinde şeftali yetiştiriciliği yapılan birçok farklı bölgenin olmasına sebep olmaktadır. Türkiye dünyada şeftali yetiştiriciliği konusunda önemli ülkeler arasında yer alır. Birçok meyvede zirveye oynayan ülkemiz iklim şartları son derece esnek olan şeftalide dünya 7.si olarak üretimlerinde devam eder.
• Kumlu, milli, tınılı, çakıllı ve çabuk ısınan alüviyal topraklarda şeftali yetiştiriciliği başarılı bir şekilde yapılabilir.
• pH değeri her zanna 6-7 arasında değişmelidir.
• Toprak yüzeyine yakın bir ana kaya olmamalıdır. Aksi hale yetiştirilme çabası boşa gider ve verim almak mümkün olmaz.
• Topraktaki aktif kireç oranının %12 seviyesine geçmemesi gerekmektedir. Bu değerin öğrenilebilmesi için toprağın tahlili yapılmalıdır.
• Kireç oranı çok yüksek olan bir toprak seçilirse demir eksikliği klorozu ortaya çıkacaktır.
• Ağır ve nemli bir toprak yapısı olmaması şarttır.
• Taban su seviyesi düşük olan topraklarda şeftali yetiştiriciliği oldukça iyi sonuçlar sunabilir.
Şeftali yetiştiriciliğini sınırlayan faktörlerin başında iklim şartları gelmektedir. İklim şartlarına uyabilen meyve türleri arasında yer alıyor olsa da iklim şartlarında çok yanlış durumların ortaya çıkması şeftalilerden verim alınamamasına sebep olmaktadır. Şeftali normal şartlarda ılıman iklimleri seven ve bu bölgelerde büyüyen bir meyvedir.
Şeftali ağaçları kış aylar geldiğinde dinlenme aşamasına geçer. Bu dönemde yapraklarını tamamen dökecektir. Şeftali üretimi yapılırken ortaya çıkacak olan yüksek kış soğukları, ilkbahar donları ya da düşük yaz sıcakları üretimi olumsuz bir şekilde etkiler. Bu tarz sorunların ortaya çıkmadığı ılımına iklimler muhteşem bir tercih olacaktır.
Kış aylarında ortaya çıkan çok düşük sıcaklıklar şeftaliye çok fazla zarar vermez. Asıl zararı ilkbahar donları vermektedir. Her ne kadar ilkbahar donlarında sıcaklıklar kış aylarındaki seviyelere düşmüyor olsa da şeftaliye daha fazla zarar verecektir. Kış aylarında tomurcuklar yeni oluşmaya başladığından soğuğa karşı dayanıklı bir yapıdadır. Çiçek açan meyve türü arasında yer alan şeftali ilkbaharda geldiğinde bu özelliği göstermeye başlar. Bu dönemde gelen don olayları çok daha fazla etkilemektedir.
Şeftali üretilecek olan bahçede daha öncesinde farklı ürünler yetiştirilmişse bunların tüm kökleri temizlenmelidir. Aksi halde toprak bundan olumsuz etkilenecek ve bu olumsuzluk ağaca yansıyacaktır. Daha öncesinde şeftali ekilmişse ekim yerlerinin arasındaki boşluklara dikim işlemleri yapılarak zaman kazanılabilir.
Şeftali çeşitlerini seçerken dikkat edilmesi gereken tek etmen insanlar tarafından talep görmesidir. Eğer pazarda sıklıkla talep gören bir şeftali türü varsa bu şeftali türünün yetiştirilmesi doğru olur. Şeftali çeşitlerinin iklim beklentileri çok değişmediğinden türün genel özellikleri çok fazla önem arz etmez.
Şeftali yetiştiriciliği sırasında 1 yaşında olan ve aşılanmış fidanlar kullanılmalıdır. Fidanların yaşı yükseldikçe tutma oranı da artar ancak maliyet de yükselecektir. Fidanlar bir süre sonra yapraklarını döküp yenilerini çıkarırlar. Yeni yapraklar gelmeden önce dikim işleminin tamamlanmış olması gerekmektedir. Dikim işlemleri sonbahar aylarında yapılmalıdır.
Şeftali yetiştiriciliği için toprak işleme yapılırken sıraların arasında ya da üzerinde derin sürümlerin yapılmaması gerekmektedir. Toprağın yabancı otlardan ayıklanması gerekirken bunun için farklı yöntemler kullanılabilir. Ot makineleri ya da motorlu tırpanlar ile toprak yabancı otlardan arındırılır ve sonraki aşamaya geçilir.
Sert çekirdekli olan meyveler genellikle suya ihtiyaç duymaz. Aralarında en çok su ihtiyacı olan meyve şeftalidir. Meyveler hasat edilmeden önce sulama işlemi gerçekleşirse meyveler daha iri bir hal alırlar ve dış kabuğu daha parlak bir yapıda olur. Eğer mikan varsa damla sulama gibi modern yöntemlerin kullanılması gereklidir.
Yaprak ve toprak analizleri yapıldıktan sonra gübreleme konusunda kararlar verilmektedir. Gübrelemenin yapılıp yapılmayacağı ya da ne kadar yapılacağı tahliller ile belirlenmektedir. Sonrasında gübreleme işlemi damla sulama sistemlerinin kullanıldığı anlarda yapılırsa çok faydalı olacaktır. Ağacın etrafında bir çember oluşacak şekilde gübreleme yapılabilir.
Şeftali ağaçlarında seyreltme işlemi genellikle elle yapılmaktadır. Bu işlem için kullanılabilecek olan çeşitli kimyasal maddeler de bulunur ancak şeftali yetiştiriciliği yapan kişilerin büyük bir kısmı bu kimyasallardan uzak durmaktadır. Erkenci şeftali türlerinde çekirdek sertleşmeye başladığında bu işlemin yapılması doğrudur. Diğer türlerde ise Haziran meyve dökümü sırasında seyreltme yapılır.
İyi bir budama her zaman şeftaliye faydalı olacaktır. Farklı budama çeşitleri yer alırken bunların ilk sırasında yaz budaması bulunur. Bu budamada amaç şeftalilerin renginin daha güzel olmasını sağlamaktadır. Ayrıca kışın yapılacak olan budamanın yükü de azaltılmış olacaktır. Yaz budamasının yapılacağı en uygun ay Haziran ayıdır.
Bir diğer budama çeşidi ise kış budamasıdır. Kış budaması yaz budamasından çok daha önemli bir işlemdir. Yaz budaması olmadan şeftali yetiştirilebilir ancak kış budaması olmadan mümkün değildir. Kış soğukları gelmeden önce yapılan budama işlemleri şeftalide çeşitli hastalıkları ortaya çıkarabilmektedir. Ancak kış aylarına bu durumlar söz konusu olmaz.
Kış budamaları kendi içerisinde iki farklı gruba ayrılırken bunların ilki şekil budaması olarak isimlendirilen işlemdir. Şekil budama ile birlikte ağacın şeklinde ciddi değişimler olmaktadır. Son dönemlerde Y şeklinde bir budama ön planda olur. Ancak yağışlı ve nemli olan bir bölgede yetiştirilmesi isteniyorsa farklı budama şekillerine yönelim de gösterilebilir.
Şeftali ağaçlarına uygulanan en sert budama şekli ise verim budamasıdır. Kış budamaları arasında yer alan verim budaması ile birçok dal ağaçtan uzaklaştırılacaktır. Geçen sene çok meyve vermiş e yorgun düşmüş dallar bu doğrultuda toplanabilmektedir. Tamamen ağaçtan uzaklaştırılan dalların daha fazla zarar vermesi engellenmiş olur.
Şeftalilerin hasat dönemi geldiğinde çok hassas davranılması gerekir. Şeftali yetiştiriciliği için sarf edilen bütün emekler yapılan kaba bir hasat işlemi ile boşa gidebilir. Meyveler yaralanmaya başlayacak ve insanlar tarafından beğenilmeyecektir.
Şeftalilerin yeterli olgunluğa ulaşıp ulaşmadığı renklerinden ve sertliklerinden belli olmaktadır. Ağacın tüm meyvelerinin aynı şekilde olgunlaşması mümkün olmayacaktır. Genellikle 3-5 defada tüm hasat işlemleri tamamlanmış olur.
