Anavatanı Güney Afrika olan sardunya bitkisi, Akdeniz kıyılarına taşınmış; kısa süre içerisinde Akdeniz mevsimine alışmıştır. Zamanla İtalya, İspanya, Yunanistan, Türkiye gibi ülkelerin Akdeniz manzaralı şehirlerinin rengarenk sembolü haline gelmiştir. Kışa dayanıklı olsalar da sıcağı çok severler.
Sardunyagiller olarak kendilerine has ailesi bulunan bu çiçek iri ve güzel kokulu yaprakları ile kendisini diğer çiçeklerden kısa zamanda ayırmaktadır. Çok yıllık bitkilerdendir ve yaprakları pembe, yavruağzı, beyaz, sarı ve krem renklidir. Güneşi çok severler ve ne kadar çok güneş görürlerse o kadar çok açarlar.
Bahçede ve saksıda yetiştirilmesi oldukça uygun olan bitkidir. Dünya genelinde 400'ün üzerinde türü olduğu bilinse de ülkemizde en çok yetiştirilen sardunya çeşidi şunlardır:
Sardunya türlerinin çoğu kendilerine vahşi doğada yer edinmişlerdir. Bu sebeple onlar evlerde yetiştirilemezler.
Sardunyaların çiçek açma dönemi çoğunlukla mart aylarıdır. Bu nedenle sardunya bakımı konusunda özellikle bu aydan itibaren özen gösterilmesi gereklidir.
Genellikle evde saksı çiçeği olarak tercih edilen sardunya bakımı hakkında bazı püf noktalar bulunur. Bunlara dikkat edildiği takdirde bol çiçekli, etli yapraklı ve uzun süre varlığını koruyan bitkiler ortaya çıkar.
Sardunya toprağı, bitkiyi yetiştirme aşamasında dikkat edilmesi gereken ilk noktadır. Bu bitki gübre ve kil oranı yüksek olan toprakları sever. Ufuk Tarım, çiçeğinizin tam da ihtiyacı olan gübreleri bulabileceğiniz bir sisteme sahiptir. "Torf zengini toprak" ya da "sardunya toprağı" olarak arama yapmanız halinde ihtiyacınız olan ürünü bulabilirsiniz.
Sardunya bitkisini yerleştirmek için satın alacağınız saksı çok büyük ya da çok derin olmamalıdır. Kök gelişimi için bu tarz salakların iyi olduğu düşünülse de esasında iyi değildir. Ayrıca saksının tabanında fazla suyun atılmasını sağlayacak delikler bulunmalıdır. Bu çiçek, sürekli saksı değişiminden hoşlanmaz. Yılda bir kez ve mart ya da nisan ayında yapılacak değişiklik idealdir.
Saksı değişimi yaparken köklere fazla yaklaşmamaya ve zarar vermemeye dikkat etmeniz gerekir.
Çok kuru kalması da aşırı sulanması da sardunyanın solmasına sebep olur. Sulamak istediğinizde toprağın nemli olup olmadığına bakabilirsiniz. Sardunyanın toprağı nemli ise daha sulamaya vakit var demektir. İlkbahar ve yaz aylarında haftada iki kez sulama idealken sonbahar ve kış mevsiminde haftada bir kez sulamak yeterlidir.
Saksının dibindeki deliklerden akan su da bekleme yapılmadan boşaltılmalıdır.
Sardunya gübresi kil bakımından yüksek içerikli olan gübrelerdendir. Eğer çiçeğinin büyük, yapraklarının etli ve tümünün hoş kokulu olmasını istiyorsanız sonbahar ve ilkbahar dönemleri olmak üzere yılda iki kez gübreleme yapmanız gerekir.
Sardunya çiçekleri güneş ışığını çok fazla severler. Aydınlık, ışık alan cam kenarlarında olmak onlar için ideal olsa da dikkat edilmesi gereken hassas bir nokta vardır: Bu çiçeklerin günde en fazla bir saat güneş ışığına maruz kalmaları yeterlidir. Özellikle büyüme ve çiçeklenme döneminde buna dikkat etmek gerekir.
Sardunya ekmek için için öncelikle elinizde bu bitkiden olmalıdır. Marker ya da çiçekçilerden aldığınız sardunyayı saksısından dikkatlice çıkarın. Köklerinin çevresinde birikmiş olann toprağı hafif dokunuşlarla temizleyin. Boş olan saksının içine 20 cm kadar killi toprağı yerleştirin. Bu sırada toprağın ortasında çiçek için boşluk bırakmayı da unutmayın. Çiçeği dikkatlice boşluğa yerleştirdikten sonra açıkta kalan kökleri de toprakla örtün. Can suyu olarak da 2,5-3 bardak kadar su vermeniz yeterli olur.
Çiçeksever kişiler sardunyayı genellikle çevrelerinden alırlar. Bir yaprak ya da kök şeklinde aldıkları sardunyayı ekerler. Buna sardunya çoğaltma denir. Yaprak ve kök dışında tohumdan çoğaltma işlemi de bulunur. Çoğunlukla bir adet büyümüş sardunya yaprağı bir bardak suda verilir. Su içerisinde bir müddet kalan yaprakta kök oluşmaya başlar. Bu, yaprağın artık dikime hazır olduğunu gösterir.
Öte yandan sardunya kökü üzerinden çoğaltma yapmak isteyen kişinin suda bekletmeye ihtiyacı yoktur. Kökü direkt olarak saksıya ekebilir. Tohumdan çoğaltma işi hem çok fazla vakit hem de çok fazla emek istediğinden genellikle tercih edilmez.
Her bitki gibi sardunya bitkisi de yılın belirli dönemlerinde budanmalıdır. Budama işleminin amacı daha güzel çiçek açmasını, yapraklarının daha gür çıkmasını sağlamaktır. Budama dönemi çiçeklerin solmaya, sararmaya başlamasıyla gelir.
Genellikle şubat ve mart aylarında yapılan budama işleminde eğer ki geç kalırsanız sararmış ve bozulmuşluğun kısa sürede diğer bitkilere de yayıldığını görürsünüz. Ayrıca budama esnasında çok fazla uzayan dallar kesilmeli ve de tamamen kurumuş olan yapraklar da koparılmalıdır.
