Endüstri bitkilerinin başında ayçiçeği, çay, pamuk ve şeker pancarı gelmektedir. Eskiden beri önemli yeri olan gül ve kanola yanında lavanta, kenevir gibi yıldızı yeni parlayan endüstri bitkileri de bu grupta önemini arttırmaya aday bitkilerdir. Kullanım alanlarının oldukça geniş olduğu bu grupta olan bitkiler, sebzelerden daha fazla zaman toprakta kaldıkları için, toprağın besi değeri çok önemlidir.
Toprakların bitki ve bitkiler üzerindeki önemi tartışılmaz. Türkiye toprakları endüstri bitkilerinin ekildiği farklı bölgelerde farklı strüktüre sahiptir. Bu yüzden NPK açısından yetersiz olan topraklarda, asgari besi dengesini sağlamak için, taban gübresi olarak DAP veya 20.20.0 gibi azot fosfor içeren ürünlerin kullanılması önerilmektedir.
Ancak topraktan verilen besinle vejetasyon aşamalarında farklı besinlerin daha fazla ihtiyaç olduğu azot, potas gibi temel besinlerin damlamadan veya yapraktann takvie edilmesi, dengeli besleme açısından önemlidir. Her zaman olduğu gibi topraktan verilen kimyasal gübrelerde fazla doz verilmemesine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Türkiye’nin tarımsal üretiminde endüstri bitkileri önemli bir yer tutmaktadır. Bilinçli ve tecrübeli bir üretici sınıfı gün geçtikçe artmaktadır. Her üretici bilir ki; gübrenin yer, miktar ve kullanım zamanının önemi yanında, endüstri bitkisinin besin maddesi ihtiyaçları yalnız NPK’dan ibaret değildir. NPK gübreleri dışında gerekli besin maddeleri verilmez ise, verim artışı bile sağlanmaz.
Son yıllarda, daha yüksek verim artışı elde etmek için toprağa leonardit, pH düzenleyicileri, torf, kompost, organik hayvan gübreleri gibi toprak düzenleyicileri karıştırılmaktadır. Tohum kaplamadan hasada kadar her aşamada bitkilerin ihtiyaçları tespit edilerek, yapraktan, damlamadan veya yağmurlama yolu ile bitkilere verilmektedir. Ancak böyle dengeli ve sağlıklı besleme ile verim ve kalite elde edilebilir.
Pamuk bu grubun çok eski ve çok önemli bitkisini oluşturmaktadır. Hani insanoğlunun var oluşundan bu güne değişmeyen, giyinme , barınma , gıda. Bu üç önemli insan temel ihtiyaçlarının hepsinde pamuğun çok önemli yeri vardır. Birçok sektörün de hammaddesi olarak, tarım sanayisinde, harp sanayisinde, tekstil sanayisinde, yağ sanayisinde vb. aranan ve ülke ekonomilerinde önemli yeri olan bir bitkidir. Ayrıca hayvan yetiştiriciliğinde de yem sanayinde kullanılmaktadır.
Pamuğun, Türkiye coğrafyasında, M.Ö. 330 yılına dek geriye giden uzun bir tarihçesi vardır. Bu süre içinde pamuk tarımındaki kimi gelişmeler, 11. yüzyılda, Selçuklu Türkleri ve Osmanlılar döneminde olmuştur (Gençer, 1999). Osmanlı imparatorluğu, 13. ve 14. yüzyılda, pamuk tarımını, Balkanlar, Suriye, Irak ve Mısır’dan başlayarak genişletmiş; Mısır’dan getirilen pamuk tohumları, Ege ve Çukurova Bölgelerinde çiftçilere ücretsiz dağıtılmış, bu konuda üreticilere sağlanan diğer desteklerle birlikte pamuk üretimi özendirilmiş; verilen teşviklerle pamuk üretiminde önemli gelişmeler sağlanmıştır (Anonymous, 1996).
Bu denli endüstriyel değeri olan pamuk istenen kalitede ve verimde ekonominin diğer sektörlerine yüksek katma değer katması için, sağlıklı ve dengeli beslenmesi, ihtiyacı olan bütün besin elementlerini ihtiyacı olan dozda verilmesi lazımdır. Bu da bilinçli, bilgili ve tecrübeli uzmanların hazırlayacakları etkin bitki besleme programları veya doğru gübreleme programları ile ancak mümkün olabilecektir. Tabiki pamuğun kalite ve verimine sulama suyunun ve toprağın da kattığı çok önemli katkılar vardır.
İnternet sitemizde bitki besleme programları bölümünde özel olarak pamuk için besleme programı hazırlanmış olup özel tarlalar için üreticilerin internet sitesinde geçen ‘Gübreleme ve Bitki Besleme Programları’ makalesinde üreticiye ait bilgiler doldurulup uzmanlarımızı aradığınızda siz ve imkanlarınıza özel besleme programları hazırlamakta olduğumuzu belirtmek isteriz..
Ayçiçeği pamuk kadar çok çeşitli sektörel kullanım alanı olmasa da yağ sanayi için çok önemli bir hammadde kaynağıdır. Çerez ve küspe sektöründe de önemli bir yeri vardır.
İçerdiği yüksek orandaki (%22-50) yağ miktarı nedeniyle, bitkisel ham yağ üretimi bakımından önemli bir yağ bitkisidir. Ayçiçeği yağı; içerdiği çoklu doymamış yağ asitleri oranının yüksek (%69), doymuş yağ asitleri oranının ise düşük (%11) olması nedeniyle, beslenme değeri en yüksek olan bitkisel yağlardan birisidir (İsimsiz, 1994). Ayçiçeği yağı; sıvı olarak yemeklerde ve kızartmalarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Ayrıca, diğer bitkisel yağlarla karıştırmak suretiyle, yemeklik ve sofralık margarin yapılarak da tüketilmektedir. Ayçiçeği tanesi kavrularak çerez olarak insanlar tarafından zevkle yenilmektedir. Ayrıca, kuş yemi olarak da kullanılmaktadır.
Ayçiçeği bazı bölgelerde hububattan sonra ikinci ürün olarak ekilirken bazı yerlerde tek ürün olarak ekilmektedir. İkinci ürün olarak ekildiği yerlerde toprağın birinci ürün tarafından besin değerinin düşmesinden dolayı, ayrıca; eskiden olduğu gibi toprağın nadasa bırakılmadığı -dinlendirilmediğinden, verimli ve kaliteli ayçiçeği hasadı için, özel besinlerle takviye edilmesi lazımdır.
Hele hububat kaldırılan topraklarda öncelikle ileri derecede çinko noksanlığı görülmektedir, bu durumun, ayçiçek tohumunun çinko kaplanması yanında, erken dönemlerde hazırlanan besleme programlarına çinko içeriği zengin gübreler ilave edilmelidir. Biz Ufuk tarım Gıda Ltd. Şirketi olarak, her türlü ince detayı göz önünde bulundurarak besleme ve gübreleme programları hazırlamakta ve uygulamasını temin etmekteyiz. Çiftinin - üreticinin muhtemel göz ardı edebilme ihtimali olabilecek her detayı düşünerek bitki besinleri üretmekteyiz ve beslenme reçeteleri hazırlamak dayız.
Özellikle Agronom NK KÜKÜRT gibi üre-kükürt kopleksi içeren kükürtlü organomineral gübreler, ayçiçeği gibi yağlı bitkilerin yağ oranını arttırdığı gözlemlenmiştir. İnternet sitemizi ziyaret ettiğinizde, kırsal alanda, sulu alanda olmak üzere farklı besleme programlarını bulacaksınız.Yöreye özel, bölgeye özel özel uygulama önerileri bulacaksınız. İstemeniz halinde ‘Gübreleme ve Bitki Besleme Programları’ makalesindeki üreticiden istenen bilgileri doldurup şirketimizi aradığınızda, size özel besleme ve gübreleme programları hazırlayarak ve tarlanızı takip ederek, sorunlarınızın çözümünde yardımcı olacağımızı belirtmek isteriz.
Çay Türk Halkının en çok en yaygın tükettiği geleneksel bir içeceğidir. Çay tüketicilerce direk kaynamış su içerisinde demlenerek tüketildiği için kalıntı bırakmayacak organomineral gübreler ile beslenmelidir.
Ayrıca çay bölgeleri bol yağmur almasından dolayı toprakta çabuk yıkanabilir ve hızlı çözünen gübreler kök çevresin de kullanılması maliyet kaybına yol açabilir. Özellikle hızlı ve %100 çözünen, amonyum, nitrat, üre ve amino asit azot türlerinden hepsini ve daha az oranda PK içeren, azot ağırlıklı gübrelerle beslenmelidir. Bu gübreler aynı zamanda şelatlı mikro besinler içermeli veya kullanılırken Agronom COMBI II veya Agronom MICROMIX gibi şelatlı Demir, çinko, mangan, bor, bakır, molibdenli mikro besin içeren gübreler ile karıştırılmalıdır.
Bahsi geçen bütün makro ve mikro besinlerin yanında yüksek oranda organik madde içeren organomineral gübreler ile de takviye edilmelidir. Özellikle Agronom NK KÜKÜRT organomineral gübresi çay yapraklarında kalite ve verimi sağlayacağını ve en az bir defa kullanılması gerektiğini belirtmek isteriz.
Şeker pancarı ekim kotası olan bir bitki olduğu halde yaklaşık 500 bin adet üretici tarafından ve açık tarlada genellikle yağmurlama sulama ile ekimi yapılan endüstri bitkilerdendir. Şeker pancarı besi istekleri çapa ve sulama açısından yumrulu bitkilere benzemektedir. Şeker pancarı üreticilerinin ürettikleri üründe istedikleri en önemli özellikler, şeker oranı yüksek, düzgün yumrulu ve yüksek verimli şeker pancarı elde etmektir.
Yumrulu bitkilerde verim ve kalite daha çok toprakla temas eden köklerle sağlandığı ve hasad edilen kök-yumru olduğu için, şeker pancarı ekilen toprak önceden birçok besin içermesi gerekmektedir. Ekimden önce özellikle asgari oranda NPK besinlerin ve başta çinko olmak üzere birçok mikro besinlerin granül gübrelerle toprağa karıştırılmaları gerekmektedir.
Noksan kalan besinler ise, bitki ilk yapraklarını verdikten hasada kadar; kuru tarımda ancak yapraktan besin maddelerinin takviyesi ile istene verim ve kaliteyi almak mümkündür.
Sulu tarımda yağmurlama ve/veya damla sulama imkanları ise istenen her türlü besini vererek en yüksek verimi almak mümkündür. Agronom SUREX gibi üre-kükürt kopleksi içeren kükürtlü organomineral gübreler,Şeker pancarı kök hastalıklarına karşı bitkiye direnç vereceğinden erken dönemden hasada bir ay kalan kadar belli aralıklarla kullanılması tavsiye edilmektedir. Köklerin gelişmesi ve sağlıklı büyüme çin ise özel kök geliştirme uygulamalarımız vardır.
Bu ve benzeri sanayi bitkileri de tarım ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle kırsal alanda, kuru tarım ve verimsiz topraklar da yetiştirme imkanı olan lavanta, üreticilere alternatif bir gelecek vaad etmektedir. Yağının kozmetik sanayinde çok kullanılması ve ekonomik-katma değeri yüksek olması olmasından, oldukça aranan bir endüstri bitkisi olarak tarım sanayinde yer alacağını göreceğiz.
Lavanta üretimi gül kadar eskiye dayanmadığı için, besleme konusunda üreticilerimizin fazla tecrübesi olmadığı görülmektedir. Bunun için Ufuk Tarım olarak 3 yıldır yaptığımız biyoyararlılık denemelerinde kullandığımız Agronom Casia I ve Agronom Casia II sayesinde lavanta da yağ oranında %30’un üzerinde verim elde ettiğimizi, Bezmialem Ün. yaptığı analizler sonucunda yapılan analiz raporlarına dayanarak söyleyebilirim.
Şeker otu (stevia) bitkisi gıda sanayinde tatlandırıcı olarak kullanılmasından dolayı özellikle organik ve doğal gıda zincirinde doğal tatlandırıcı olarak üreticileri cezbedecek bir bitkidir. Bu bitki üreticilerinin de hakeza eskiye dayalı tecrübeleri olmadıklarından besleme açısından desteğe ihtiyaç bulunmaktadır. Sorgum (Sudan Otu) endemik bir bitki olmadığından ancak özel besleme programları ile başarılı üretim yapılabilmekte ve verim alınabilmektedir.
Susam ülkemize ait endemik bir bitki olması hasebi ile yetiştiricilik konusunda daha tecrübeli üreticilerimizin olmasından dolayı daha avantajlı durumda olduğumuz bir gerçek. Ancak gübrelem ve besin maddeleri seçimi ve besin maddelerinin susam üzerinde biyoyararlılıkları ve biyo verimlilikleri açısından fazla bir çalışma yapılmadığı ve tecrübenin olmadığı açıktır. Çünkü susam daha çok geleneksel usullerle üretilmektedir.
Bu grup bitkilerde yağ oranın yükseltmede, kalite verimde Agronom SUREX gibi kükürtü organomineral gübreleri önermekte ve tavsiye etmekteyiz. Sorgum gibi şeker oranı yüksek istene bitkiler için özel beslenme programları hazırlamak ve WhatsApp ile tarları takip ederek zamanında üreticilerimizin sorunlarında etkili çözümler üretmekteyiz.
